Nacionalni Park - Biogradska Gora
Nacionalni park Biogradska gora je osnovan 1952. godine. Smješten u prostoru sjevero-istočne Crne Gore, između rijeka Lim i Morača, u središnjem dijelu planine Durmitor, zahvata površinu od 5.650 hektara. Omeđen planinskim visovima, ispresjecan potocima i uvalama, ukrašen prelijepim jezerima, okićen vjekovnim šumama i pitomim livadama, predstavlja veličanstven dar prirode. Postoje obilježja svih mjesta, predjela, regija, nešto kao matrica; u užem smislu vezano za gradove po kojoj ih prepoznajemo; ili ona nedokučiva magija savršenog sklada prirode koju obavezno prate misteriozni nastanci. Pa tako, nađemo li se u središnjem dijelu, u samom srcu Crne Gore, nedaleko od Pljevalja život će nam najednom postati uzbudljiviji, jer sa vrha Durmitora možemo odjednom vidjeti cijelu Crnu Goru kao na dlanu. Za samo par sati hoda naći ćemo se u N.P Biogradska gora – u jednoj od poslednje tri prašume u Evropi, a odvažimo li se zakoračiti još malo dublje ka samoj dubini planine, nabasaćemo na ono najlepše: na smaragdne boje prekrasnog Biogradskog jezera.Brzo ćemo shvatiti kako je tu sve na svom mjestu: i stoljetne šume, i raznobojno cvijeće, i legenda o postanku jezera koja od davnina pripovijeda da su vile ranije bile i kolo vodile na gumnu, koje je danas njegov najplići dio. Na tom mjestu gdje je danas plićak, nekada je bila zajednička njiva dva brata. U svađi koja je nastala prilikom diobe žita na gumnu, mlađi brat ubije starijeg. Slomjlena bolom, majka prokune sina, i od siline njene kletve prolomi se zemlja na mjestu gde je bila njiva, te tako nastade jezero. Ali ostalo je nešto i po mjeri vila – daleko od očiju javnosti, lijepo i ćudljivo.
Njegova zaštita datira još od 1878. godine, kada je ova teritorija postala Knjažev zabran, poklon ondašnjem gospodaru Crne Gore knjazu Nikoli. Pejzaž je izuzetno pitom, sa dominantnom zelenom bojom usled prostranstava jedinstvenih šumskih ekosistema, koje smenjuju živopisni krajolici sa livadskom vegetacijom.
Glacijalni oblici reljefa kao što su vrhovi visoki i preko 1000 metara (Crna glava - 1.069 -{m}-) i glečerski valovi i cirkovi, sa više glečerskih jezera, daju predelu neponovljivu lepotu.
U bistroj jezerskoj vodi ogleda se sva ljepota drevne šume, na dužini od oko hiljadu i prosečnoj širini od oko četiristo metara, dajući modrozelenu boju skoro providnoj vodi, posebno njenom sjevernom dijelu obale koju još zovu i Jarčeva strana. Kako samo nestvarno izgledaju u odrazu staklaste vode džinovska bukova stabla stara i preko petstotina godina, prečnika prerko stopedeset santimetara i visine do pedeset metara. Prizor do te mjere pobuđuje maštu i ostavlja utisak duboke misterije, da bi svako ko bi se kanio dirnuti u taj prirodni sklad, bio zarobljen u tamne predjele prašume, gde se sunce jedva probija, a miris šumskosg rastinja ukazuje na ogromnu raznovrsnost biljnih i životinjskih vrsta, koje su prirodni čuvari I živi štit od svakog narušitelja.
Najznačajnija prirodna vrednost ovog nacionalnog parka je prašuma Biogradska gora, koja zauzima površinu od čak 4500 hektara i jedna je od poslednjih triju u Evropi. Ima karakter strogo zastićenog rezervara.Zelena pluća ovog dijela Balkana smještena su između reka Tare i Lima. Prašuma j, 1878. godine poklonjena knjazu Nikoli i od tada je pod zaštitom države. Složno je dijeli 26 biljnih zajednica, više od 200 vrsta ptica, a u njoj su dom našle i mnoge divlje životinje.
U srcu prašume smestilo se prekrasno Biogradsko jezero, najveće i najpoznatije u nizu ledničkih jezera na području nacionalnog parka. U bistroj jezerskoj vodi ogleda se sva lepota drevne šume dajući joj modro-zelenu boju i čineći pejzaž takvim da ostavlja utisak duboke impresije.
Tu, usred stoletne šume, sve je nekako na svom mestu: i prelepe ledničke “gorske oči”, i raznobojno cveće na pitomim livadama, i legenda o postanku jezera oko kojeg su nekad vile kolo vodile. U plitkim vodama se, kaže priča iz davnina, nekad nalazila zajednička njiva dva brata. U svađi prilikom deobe žita, mlađi brat ubio je starijeg. Slomljena od bola, majka je proklela sina, a od siline njene kletve prolomila se zemlja na mestu gde je bila njiva, i tako je nastalo jezero. Ali, ostalo je nešto i po meri vila – skriveno je duboko u cirku, sa beskrajnom lepotom koju može osetiti svako ko u njoj ume da uživa.
U bistroj i mirnoj modrozelenoj vodi ogledaju se drevna bukova stabla koja je okružuju i planinski visovi u daljini. Prizor budi maštu i ostavlja utisak duboke misterije, toliko da svako poželi da ostane zarobljen u toj harmoniji prirode i tamnim predelima gde se sunce jedva probija i gde mirisi rastinja ukazuju na ogromnu raznovrsnost biljnog i životinjskog sveta, vekovnih čuvara prekrasne Biogradske gore.
Znamenitosti prašumskog rezervata, ostale prirodne vrednosti i pejzažne lepote nacionalnog parka kandiduju ovo područje za uključenje u Svetsku prirodnu baštinu i međunarodni ekološki program Čovek i biosfera.
Istorija je na ovim prostorima ostavila duboke tragove. Kulturno-istorijska nasleđa nacionalnog parka čine arheološki lokaliteti, sakralni spomenici, narodno graditeljstvo. Brojni autohtoni objekti narodne arhitekture u selima i katunima, kuće, brvnare, kule, vodenice rasuti su po obodu prašumskog rezervata planine Bjelasice.
Vrlo slikovito i atraktivno deluju katuni Pešica rupe, Vranjak, Siska, Vragodo. Leti padine ožive, katuni se ispune, a proplanci zaspu zvucima čaktara.
Uz neopisive prirodne lepote, na svakoj trasi pratiće vas autohtoni objekti narodne arhitekture i lokalni ljudi sa svojim zanimljivim pričama i kulinarskim majstorijama. Ako ste ljubitelj planinarenja, imate priliku da osvojite najviši vrh Bjelasice, Crnu glavu (2137 m), s kojeg se odlično vidi još jedno lepo jezero – Ursulovač
